Ngày 27/7/2016, Toà án nhân dân (TAND) tỉnh Đắk Lắk đã xét xử phúc thẩm, tuyên sửa Bản án hôn nhân gia đình sơ thẩm số 03/2016/HNGĐ-ST ngày 10/3/2016 của TAND huyện Ea Kar xét xử vụ án “Chia tài sản chung của vợ chồng trong thời kỳ chung sống” giữa bà Lê Thị Thơm và ông Nguyễn Trọng Thành, cùng địa chỉ: thôn 9, thị trấn Ea Knốp, huyện Ea Kar vì án sơ thẩm tính sai án phí, không chia tài sản bằng hiện vật.
Bà Lê Thị Thơm và ông Nguyễn Trọng Thành sống với nhau như vợ chồng từ năm 1993 cho đến nay nhưng không đăng ký kết hôn. Quá trình chung sống đến năm 2013 thì phát sinh mâu thuẫn; bà Thơm đề nghị Tòa án giải quyết tài sản chung và nợ chung của vợ chồng trong thời kỳ sống chung.
Về tài sản chung: gồm 09 thửa đất có các diện tích: 486m2, 984m2, 3.435m2, 1.256m2, 954m2, 2.245m2, 4.110m2, 500m2, 99m2. 09 thửa đất trên đều thuộc tờ bản đồ số 14 tọa lạc tại thôn 9, thị trấn Ea Knốp, huyện Ea Kar, đã được UBND huyện Ea Kar cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (Giấy CNQSDĐ) mang tên bà Thơm và ông Thành. Ngoài ra còn có 01 thửa đất có diện tích 3.723m2 chưa được cấp Giấy CNQSDĐ; các tài sản: 01 chuồng heo, 277 trụ tiêu; 01 ao có diện tích 7.139.3m2; 01 xe máy mang tên bà Thơm; 01 xe máy biển mang tên ông Thành.
Bà Thơm yêu cầu chia đôi giá trị của các tài sản trên và đề nghị được nhận toàn bộ các thửa đất và trả tiền chênh lệch cho ông Thành.
Về nợ chung: Nợ Ngân hàng chính sách huyện Ea Kar 20.000.000đ. Bà Thơm đã trả, bà Thơm yêu cầu ông Thành phải trả lại một nửa số nợ gốc là 10.000.000đ. Nợ Ngân hàng No&PTNT chi nhánh Ea Knốp 400.000.000đ, bà Thơm yêu cầu Tòa án chia đôi khoản nợ này.
Bản án Hôn nhân và gia đình sơ thẩm số 03/2016/HNGĐ-ST ngày 10/3/2016 của TAND huyện Ea Kar đã tuyên chấp nhận đơn khởi kiện của bà Thơm đối với yêu cầu chia tài sản chung và nợ chung; Chấp nhận yêu cầu độc lập của Ngân hàng No&PTNT Việt Nam- Chi nhánh Ea Knốp.
Bà Thơm được quyền sở hữu 01 thửa đất có diện tích 99m2 và tài sản trên đất là 01 ngôi nhà xây cấp 4, 01 xe máy mang tên bà Thơm. Tổng giá trị tài sản bà Thơm được giao có giá trị 121.084.000đ.
Ông Thành được sở hữu các tài sản còn lại có tổng trị giá là 818.216.700đ. Ông Thành có trách nhiệm trả lại cho bà Thơm 192.524.684đ.
Bà Thơm phải chịu 12.681.600đ APDSST; ông Thành phải chịu 26.628.600đ APDSST.
Ngày 22/03/2016, ông Thành có đơn kháng cáo đề nghị chia đôi tài sản chung; Ngày 25/3/2016, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân huyện Ea Kar có Quyết định kháng nghị số 01/QĐKNPT-HNGĐ đề nghị sửa bản án sơ thẩm vì tính sai án phí DSST, định giá thiếu tài sản, không áp dụng Điều 16 Luật Hôn nhân và gia đình khi giải quyết vụ án.
Sau khi cấp phúc thẩm thụ lý vụ án, các bên đã tự thỏa thuận giá trị của lô đất có diện tích 3.723m2 là 15.000.000đ và giao cho bà Thơm quản lý, sử dụng mà không cần định giá.
Tại phiên toà phúc thẩm, ông Thành xin được nhận tài sản đã chia cho bà Thơm; bà Thơm nhận tài sản đã chia cho ông Thành và trả tiền chênh lệch cho ông Thành. Hội đồng xét xử chấp nhận kháng nghị của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân huyện Ea Kar và tuyên xử: Sửa Bản án HNGĐ-ST của TAND huyện Ea Kar theo hướng tài sản giao cho ông Thành nay giao cho bà Thơm; tài sản của bà Thơm nay giao cho ông Thành quản lý và sử dụng. Bà Thơm phải trả tiền chênh lệch cho ông Thành sau khi bù trừ nghĩa vụ; xác định lại APDSST.
Khi giải quyết vụ án tranh chấp về Hôn nhân và gia đình Tòa án phải áp dụng Luật Hôn nhân và gia đình hiện hành làm căn cứ giải quyết vụ án. Tại khoản 1 Điều 16 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 quy định: “Quan hệ tài sản, nghĩa vụ và hợp đồng của nam, nữ chung sống với nhau như vợ chồng mà không đăng ký kết hôn được giải quyết theo thỏa thuận giữa các bên…”. Tại khoản 3 Điều 59 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 quy định: “Tài sản chung của vợ chồng được chia bằng hiện vật…”; ngay trong đơn khởi kiện bà Thơm cũng yêu cầu Tòa án chia cho bà bằng hiện vật (phù hợp với điều kiện của ông Thành); do đó kháng nghị của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân huyện Ea Kar và quyết định của Hội đồng xét xử phúc thẩm TAND tỉnh Đắk Lắk ngày 27/7/2016 là hoàn toàn đúng pháp luật./.